Het levend erfgoed van de klavierinstrumenten is bedreigd.

Indien niet wordt ingegrepen, zijn er binnen vijf à tien jaar nauwelijks nog bespeelbare historische piano’s en harmoniums in Nederland: het aantal gespecialiseerde ambachtslieden, die deze instrumenten bespeelbaar houden, stemmen en restaureren, daalt schrikbarend snel als gevolg van vergrijzing; niet alleen in Nederland, maar in heel Europa.

Ambachtelijke kennis en vaardigheid, opgebouwd in de golf van vernieuwende interesse in de oorsprong van onze muziek in de jaren ’70 van de 20e eeuw, wordt slechts zeer mondjesmaat overgedragen op een jongere generatie. Belangrijke particuliere en museumcollecties worden opgeheven, bibliotheken en individuele instrumenten bij gebrek aan belangstelling geruimd.

De Geelvinck Muziek Musea vangen verweesde historische klavierinstrumenten zoveel mogelijk op: fortepiano’s, tafelpiano’s, harmoniums, pianola’s en vleugels. Echter onze capaciteit is beperkt. Bovendien moesten in 2019 en 2023 de musea voor fortepiano, respectievelijk voor harmoniums worden gesloten. De resterende musea in Amsterdam, Midwoud en Heerde zijn zeer bescheiden. Wel zijn op tien locaties door heel Nederland inmiddels instrumenten in bruikleen uitgeplaatst. Echter onze zijn depots overvol. Structurele overheidssubsidie ontbreekt.

Recente bezuinigingen bedreigen het voortbestaan van twee van de belangrijkste Nederlandse collecties historische klavierinstrumenten: twee depots moeten zomer 2025 worden opgeheven. Daarmee verdwijnt eveneens de mogelijkheid voor conservatoriumstudenten om op deze instrumenten te oefenen en ervaring op te doen. Dat geldt ook voor de vakopleiding voor pianotechnici. Op zeer korte termijn wordt door ons onderdak gezocht: wie helpt ons aan opslagruimte?! Het ontbreken van fondsen dwingt ons anders de collecties te ontzamelen. Daarmee zal het leeuwendeel van deze instrumenten naar het buitenland verdwijnen; of, erger nog, worden onttakeld: het mechaniek er uit en op zijn best wordt het hout nog hergebruikt in antiek.

De grote diversiteit aan klavierinstrumenten, die in de afgelopen 250 jaar ons muzikaal palet hebben bepaald, glijdt als droog zand tussen onze vingers weg. De klavierinstrumenten, waarop de grote klassieke componisten hun werken hebben gecreëerd zijn binnenkort nauwelijks meer voorhanden. Dit terwijl er steeds meer jonge musici zijn, die met deze instrumenten uitvoeringen willen geven; maar dan moeten er wel podiumlocaties met bespeelbare instrumenten voorhanden zijn.

Eén van de meest significante wortels van onze muzikale cultuur, zo specifiek kenmerkend voor onze gedeelde Europese identiteit, en wereldwijd geabsorbeerd in vele nieuwe muziekgenres, dreigt daarmee voorgoed teloor te gaan.