Geelvinck Muziek Musea is een samenwerkingsverband van vier kleine, particuliere musea met belangrijke collecties historische muziekinstrumenten:
Het samenwerkingsverband is tien jaar geleden ontstaan in Amsterdam op gezamenlijk initiatief van het Pianola Museum en Museum Geelvinck (lead partner). Toenmalig ontvingen wij hiervoor steun van het Mondriaan Fonds en het (Prins Bernard) Cultuurfonds.
Tezamen beheren deze vier musea nu ongeveer 650 historische klavierinstrumenten uit de 18e t/m 20e eeuw. Bovendien beheren zij vakbibliotheken en archieven, waaronder die van EPTA – European Piano Teachers Association (o.a. het archief van Willem Andriessen), alsmede een collectie van meer dan 40.000 pianolarollen. Daarmee vormen zij gezamenlijk één van de belangrijkste centra voor deze instrumenten wereldwijd.
Deze collecties bevinden zich echter voor het leeuwendeel in depots en zijn daardoor nauwelijks voor publiek toegankelijk. Op dit moment beschikken de samenwerkende musea nog over vier locaties: in Amsterdam (2), Heerde (Gelderland) en Midwoud (Noord-Holland). Eén van deze locaties – in de Posthoornkerk te Amsterdam – wordt gefinancierd door een samenwerkingsverband met het Conservatorium van Amsterdam, zodat hier fortepiano-studenten onder leiding van Olga Pashchenko kunnen studeren en ervaring opdoen. Hier wordt eveneens door de vakopleiding voor pianotechnici (ROC HMC Amsterdam) examen gedaan in het subvak historische piano. Helaas zal deze locatie in september stoppen, aangezien het Conservatorium van Amsterdam als gevolg van bezuinigingen de financiering ervan onlangs heeft moeten schrappen.
In 2023 moest het Harmonium Museum Nederland haar publiekslocatie in Barger-Compascuum sluiten. Dat zelfde jaar was de Stichting EPTA Documentatie- en Studiecentrum gedwongen haar vakbibliotheek uit de OBA (Openbare Bibliotheek Amsterdam) weg te halen; deze zou onder worden gebracht in het Geelvinck Muziek Museum Zutphen, dat door Museum Geelvinck was opgebouwd ten behoeve van de Sweelinck Collectie. Nadat in 2008 het Sweelinck Museum voor fortepiano als gevolg van de verhuizing van het Conservatorium van Amsterdam, had Museum Geelvinck deze beroemde collectie onder haar vleugels genomen en verder uitgebouwd. In zijn vestiging in Zutphen – Geelvinck Muziek Museum Zutphen – was door Museum Geelvinck onder meer deze collectie ondergebracht en had ook de EPTA bibliotheek onderdak zullen vinden. Echter in 2019 beëindigde de gemeente Zutphen als bezuinigingsmaatregel (in gevolge de beoogde verkoop van “overtollig vastgoed”, waarin het museum was ondergebracht) geheel onverwachts haar samenwerking met Museum Geelvinck, waardoor het Geelvinck Muziek Museum Zutphen zijn deuren moest sluiten; dit ondanks diverse acties van de lokale bevolking en internationale gremia om het museum te behouden. In 2017 kon door gezamenlijke publieksacties gelukkig voorkomen worden dat het (Geelvinck) Pianola Museum de deuren van haar publiekslocatie in Amsterdam moest sluiten.
Onze musea zijn ingebed in lokale, landelijke en internationale netwerken. Echter, géén van de samenwerkingspartners in Geelvinck Muziek Musea ontvangt structurele overheidssteun. De historische locaties, waarin zij gevestigd zijn, hebben op zich, zonder deze omvangrijke collecties muziekinstrumenten, vakbibliotheken en archieven, bestaansrecht en kunnen zonder deze financieel overleven.
Maar het beheer en behoud deze collecties en de depotruimte, die deze in beslag nemen, vormt een last, die zonder nadere ondersteuning niet meer door deze bescheiden instellingen gedragen kan worden. Indien op korte termijn geen oplossing wordt gevonden, zijn wij uiteindelijk gedwongen om alsnog radicale beslissingen te nemen. Dit betekent dat de collecties rigoureus gesaneerd en ontzameld zouden moeten worden. Bij andere musea is vrijwel geen belangstelling voor deze instrumenten; in tegendeel, want van andere musea krijgen wij de door hen ontzamelde instrumenten aangeboden. Op zijn best zouden de instrumenten dan naar het buitenland verdwijnen; anders is de kans bijzonder groot dat instrumenten in handen van onkundige amateur-restaurateurs zouden vallen, of van antiekhandelaren die de instrumenten ombouwen tot bureautjes. Of instrumenten eindigen simpelweg bij het grofvuil.